Φταίει που δεν βλέπω και πολύ τηλεόραση; Ισως. Ισως πάλι αυτό το θέμα του βιασμού, που μπορεί και να είναι κάτι σαν ερωτικό παιχνίδι μεταξύ εφήβων και να το εισπράττουν οι ενήλικες ως βιασμό επειδή αυτές τις προσλαμβάνουσες έχουν, αυτό το θέμα ίσως να με ενοχλεί πολύ και για τούτο να μη θέλω να το παρακολουθήσω σε όλες του τις λεπτομέρειες, που μπορεί και να είναι λεπτομέρειες που δεν ανήκουν στο θέμα και τις οποίες, ανασκάπτοντας μέσα στα δικά τους μυαλά και τις δικές τους εικόνες, βγάζουν στο φως οι σκαπανείς της ζωντανής ενημέρωσης.
Μια λοιπόν και'γώ είμαι της ψόφιας ενημέρωσης, τοποθετώ εδώ πέρα μερικές ιστοριούλες που ξέθαψα από τον αρχαιολογικό χώρο των αναμνήσεών μου. Καλά κείτονταν εκεί πέρα και αράχνιαζαν, αλλά δεν βλάπτει κάπου κάπου να τις βγάζω σεργιάνι. Αυτή την έκθεση την ενεργοποιώ μπας και βγει κάποιο συμπέρασμα -από μένα ή από κάποιον αναγνώστη. Πάμε λοιπόν.
Εικόνα πρώτη:
Δημοτικό σχολείο ιδιωτικού εκπαιδευτηρίου υψηλοτάτων προδιαγραφών, δεκαετία 1950-1960. Βρίσκομαι στην Ε' τάξη. Στην Στ' τάξη, βρίσκονται δυο κόρες διάσημης ελληνίδας της εποχής. Η μια αγοροκόριτσο, πρώτη στα ομαδικά παιχνίδια, η άλλη μαλακό παιδί, όχι τόσο έξυπνη, έχει χάσει χρονιά και βρίσκεται στην ίδια τάξη με την αδελφή της. Παχουλούτσικη και κάπως νωθρή, όπως τη θυμάμαι. Μια μέρα, η τάξη μου βουΐζει στα ψιθυρίσματα «πιάσανε τη Λέλα (φανταστικό όνομα) στις τουαλέτες με πέντε αγόρια». Η δική μου αντίδραση είναι η αδιαφορία «ε, και;» Τι με νοιάζει, αφού δεν πηγαίνω καν στις τουαλέτες του σχολείου; Επρεπε να περάσουν πάρα πολλά χρόνια για να καταλάβω τι σήμαινε αυτή η φράση, να συνδυάσω και άλλα πράγματα, να μάθω και άλλα πράγματα. Συνδύασα το ότι αμέσως μετά το γεγονός αυτό, η Λέλα (φανταστικό είπαμε) έφυγε από το σχολείο, ενώ η αδελφή της έμεινε ως το τέλος της χρονιάς. Δεν έμαθα ποτέ ποια ήταν τα πέντε αγόρια -δεν ενδιαφέρθηκα κιόλας- και δεν διαπίστωσα καμιά αλλαγή στον αριθμό των αγοριών του σχολείου. Ολα καλά. Η αδελφή της συνέχισε να παίζει με την ομάδα "γερμανικό" και να τραγουδά στη χορωδία.
Εικόνα δεύτερη:
Σε δημόσιο δημοτικό σχολείο στην Αθήνα. Δεκαετία 1950-1960. Μια γιαγιά φτάνει στο συμβούλιο των δασκάλων, όπου την κάλεσαν για να της πουν ότι ο εγγονός της, μαθητής στη Δ' δημοτικού, καπνίζει. Η γιαγιά απαντά: «Τι να κάνω; Δε μπορώ να του το κόψω!» Οικογένεια διαλυμένη, το μικρό μεγαλώνει με τη γιαγιά, οι γονείς στη Γερμανία.
Εικόνα τρίτη:
Σε δημόσιο δημοτικό σχολείο σε κεντρική γειτονιά της Αθήνας. Μαθήτρια της Ε' τάξης ζητά (και παίρνει) ένα μικρό χρηματικό ποσόν για να βγάζει το βρακάκι της στις τουαλέτες και να δείχνει τις χάρες της σε όποιο αγόρι το ζητήσει. Από ό,τι μου είπαν, είχε καλή... "πελατεία". Τα αγόρια έκοψαν το κουλούρι στο διάλειμμα προτιμούσαν τα θεάματα από τον άρτον!
Εικόνα τέταρτη:
Σε δημόσιο γυμνάσιο Αθηναϊκού προαστείου. Δεκαετία 1950-1960, πρώτη τάξη. Μαθήτρια ομορφούλα, άσπρη και κοκκινομάλλα, ονόματι Κλειώ (όνομα φανταστικό, αλλά εξίσου αρχαίο) βρίσκεται με συμμαθητή της στην εκδρομή του σχολείου στο Πόρτο Ράφτη σε ένα πολυβολείο. Τότε, το Πόρτο Ράφτη είχε μόνο μια ταβέρνα στην παραλία και μερικά γερμανικά πολυβολεία ένα γύρω, που είχαν ξεμείνει από τον πόλεμο. Δεν ξέρω τι ακριβώς συνέβη στο πολυβολείο, μετά από μερικές μέρες όμως η Κλειώ (φανταστικό όνομα) αποπειράθηκε να αυτοκτονήσει με ένα σωληνάριο κινίνα. Η πρώτη αυτή απόπειρα δεν πέτυχε, ούτε η επόμενη. Η τρίτη ήταν επιτυχής. Ο νεαρός συμμαθητής εγκατέλειψε το σχολείο. Τον συνάντησα μετά από πάρα πολλά χρόνια, είχε ένα σιδεράδικο, καλός τεχνίτης, μου θύμισε την ιστορία. «Αγαπούσα την Κλειώ», μου είπε, «αλλά οι δικοί της την ανάγκασαν να μη με ξαναδεί».
Εικόνα πέμπτη:
Σε δημόσιο γυμνάσιο της Αθήνας, Β' τάξη. Δεκαετία 1990-2000. Μαθήτρια με ψυχολογικά προβλήματα. Κατοικεί με τη γιαγιά της, οι γονείς εργάζονται πολύ και ζουν σε προάστειο πολύ ΙΝ. Δικηγόροι της μόδας (ή γιατροί, ή όποιο άλλο αξιοπρεπές επάγγελμα). Δεν έχουν χρόνο για την κόρη τους, αλλά εργάζονται ΓΙΑ εκείνη. ΓΙΑ ΝΑ της εξασφαλίσουν τα πάντα. Μεταξύ αυτών, και τα ψυχοφάρμακά της. Για ένα διάστημα το κορίτσι παραπαίει. Αναζητά οπουδήποτε λίγη στοργή, συνάπτει ερωτικό δεσμό με μεσήλικα, παντρεμένο φυσικά. Οπωσδήποτε σεξ. Απελπισία, χαμηλή αυτοεκτίμηση, ταπείνωση, αλλά λαβαίνει κάπου κάπου ένα χάδι. Κατάθλιψη. Ψυχοθεραπεία. Αλλαγή σχολείου, μπαίνει εσωτερική σε ιδιωτικό της μόδας. Οι γονείς της παρέχουν τα πάντα, όλα τα αγαθά. Τα υλικά.
Εικόνα έκτη:
Σε δημόσιο γυμνάσιο της Αθήνας, Α' τάξη. Μαθητής πολύ καλός και όμορφο αγόρι. Γονείς χωρισμένοι, μένει με τον πατέρα του. Ο πατέρας ζωηρούλης, διοργανώνει ολονύχτια πάρτυ με γυναίκες, ωθεί το γιο του να "γίνει άντρας". Βλέπω το αγόρι στο πάρκο να ακολουθεί ένα συμπαθητικό κύριο. Συναντιούνται τα βλέμματά μας και, αντί να με χαιρετίσει, στρέφει το βλέμμα. Παίζω με τα παιδιά μου που είναι μικρά. Χάνονται πίσω από θάμνους. Σε λίγο, φαίνεται ο κύριος που φεύγει. Το αγόρι βγαίνει μετά από λίγο. Το φωνάζω, εκείνο εξαφανίζεται τρέχοντας. Μα τόσο ζώον είμαι; Σε λίγες μέρες συναντώ τον πατέρα του, τον ρωτάω τι κάνει ο Μίμης (φανταστικό όνομα) και μου λέει «καλά είναι, μια χαρά, λίγο οξύθυμος, ερωτευμένος μου φαίνεται». Μετά από λίγα χρόνια, ο Μίμης (φανταστικό όνομα) μπαίνει για αποτοξίνωση. Ο πατέρας του μου λέει «τά 'θελε και τά 'παθε, δεν με άκουγε».
Εικόνα έβδομη:
Δική μου. Δώδεκα χρονών, περιμένω το παιδί με τα ψώνια, η μάνα μου λούζεται, είναι στο μπάνιο τελοσπάντων. Χτυπά το κουδούνι, ανοίγω, μου δίνει τα ψώνια, του δίνω τα χρήματα. Ενώ κρατώ τις τσάντες με τα ψώνια, ορμάει και με φιλά στο δεξί μάγουλο. Σπρώχνω την πόρτα να κλείσει γιατί απλώνει και χέρι. Μπαίνω με τα ψώνια στην κουζίνα. Παίρνω το σαπούνι για τα πιάτα και πλένω το μάγουλό μου. Το ξεπλένω. Το ξαναπλένω. Μπορεί και δέκα φορές. Κάτι μου μυρίζει άσχημα. Η μάνα μου βγαίνει από το μπάνιο. «Ολα εντάξει; Εφερε τα ψώνια το παιδί του μπακάλη;» ρωτάει, «τα έφερε» της απαντώ.
Εικόνες τέλος. Οχι πως δεν έχει άλλες, αλλά νομίζω ότι αυτές είναι αρκετές να δείξουν ότι η ηλικία κατά την οποία ο μικρός άνθρωπος, ο έφηβος, ο προέφηβος, ανιχνεύει την προσωπικότητά του και το στίγμα του φύλου του, είναι πολύ ευαίσθητη. Η αντιμετώπισή της με θρησκοληπτικά μαντζούνια, με απαγορεύσεις και νουθεσίες ή με αδιαφορία «ε, παιδί είναι, θα βρει το δρόμο του» είναι εγκληματική.
Το συμβάν της Εύβοιας, δείχνει ότι ακόμα και τώρα, στην εποχή μας -τι έχει πια αυτή η εποχή που την κάνει καλύτερη από τις "άλλες" εποχές;- υπάρχουν τα ίδια και τα ίδια προβλήματα και ότι η καλύτερη μέθοδος, όπως στην αντιμετώπιση κάθε κινδύνου, είναι η ενημέρωση. Η άγνοια και η ημιμάθεια δεν βοηθούν. Οπως δεν βοηθούν και χαρακτηρισμοί βασισμένοι σε προσλαμβάνουσες άλλων ηλικιών. Θέλει κάποια προσπάθεια να μη ξεχνάμε όλοι οι ενήλικες, ότι υπήρξαμε και μεις παιδιά -κάποτε.
Το σοφό ρητό λέει ότι δεν υπάρχουν βρώμικες λέξεις μόνο βρώμικα μυαλά. Στην περίπτωση της Εύβοιας, ίσως οι "λέξεις" χρειάζεται να αντικατασταθούν από τις "πράξεις". Το θέμα θα μπορούσε να είχε μείνει στο πλαίσιο του σχολείου, να είχαν καλέσει έναν ειδικό παιδοψυχολόγο να συμβουλέψει τα παιδιά, αφού οι γονείς και οι καθηγητές στάθηκαν ανεπαρκείς, και να μην είχαν δοθεί οι προεκτάσεις που δόθηκαν.
...αλλά πάλι.. μπορεί και να κάνω λάθος.. να τρέφονται αγρίμια ανάμεσά μας... τι να υποθέσω όμως; ποιος να φταίει; οι γονείς; ποιοι είναι οι γονείς; πόσοι είναι οι γονείς; η τηλεόραση τους αντικαθιστά σπανίως ή έχει πάρει πάνω της το θέμα και παίζει ολοκληρωτικά το ρόλο τους; οι τηλεοπτικοί διαγωνισμοί σε αγαστή συνεργασία με τα πορνοπεριοδικά, τα ροζ τηλέφωνα, τα τσοντοσιντιά διαπαιδαγωγούν τη νεολαία σήμερα. με ευκαιρίες. και ποιος μαθαίνει τους γονείς να γίνονται γονείς με επάρκεια; οι ανεπαρκείς γονείς τους; ίσως όμως "το μήλο κάτω από τη μηλιά" να μην έχει τόση σημασία γιατί ο άνθρωπος άλλες φορές μιμείται και άλλες αντιδρά. εξαρτάται από το χαρακτήρα του. και πότε και πώς αναπτύσσεται, καλλιεργείται αυτός ο χαρακτήρας; υπάρχουν ένα σωρό βιβλία γι αυτό, αλλά δεν διδάσκεται τίποτε από αυτά στα σχολεία. πιθανόν μονάχα το νηπιαγωγείο να είναι σήμερα το σημαντικότερο στάδιο παροχής γνώσης και αυτό να απαιτεί τη μεγαλύτερη προσοχή. τα μικρά χρόνια του ανθρώπου είναι τα πιο σημαντικά -λένε- τόσο για την πρόσληψη γνώσεων, όσο και εικόνων της πραγματικότητας. εκεί, στις μικρές ηλικίες χαλυβδώνεται ο χαρακτήρας και είναι κρίμα οι γονείς να περιμένουν να μεγαλώσει το παιδί τους ΓΙΑ ΝΑ μιλήσουν, να επικοινωνήσουν, μαζί του. Τέλος. Τέλος; Ιδωμεν.
