οι περιπέτειες των ΑΕΙ μέσα από το πρίσμα των εισαγωγικών εξετάσεων

Μια προσπάθεια ιστορικής αναδρομής και καταγραφής των συστημάτων εισαγωγής στα κρατικά ΑΕΙ -σημειώσεις, αναμνήσεις

Εδωσα εξετάσεις απευθείας στις σχολές που με ενδιέφεραν, πολύ παλιά, με το παλιότερο σύστημα που υπήρχε. Πήγα σε φροντιστήριο το καλοκαίρι, αφού τέλειωσα το (εξατάξιο) γυμνάσιο, επειδή λέγαν ότι χωρίς φροντιστήριο δε μπαίνεις πουθενά. Τα περισσότερα παιδιά έκαναν το ίδιο, εκτός από λίγα, τα οποία ξεκινούσαν φροντιστήριο από την Ζ' γυμνασίου*.

Τότε, μπορουσε ένας απόφοιτος γυμνασίου να δώσει εξετάσεις σε διαφορετικές σχολές, όπως π.χ. στο Φυσιογνωστικό (βιολογία), στη Φιλοσοφική, στην Ιατρική και σε σχολή του ΕΜΠ, αν είχε τα κότσια και βόλευαν και οι μέρες που είχαν ορίσει οι σχολές. Η εξέταση του αποφοιτου γινόταν από την ίδια τη σχολή του ΑΕΙ. Αλλα Ιδρύματα, δλδ ΤΕΙ, ΤΕΕ, κλπ, δεν υπήρχαν.

Κυκλοφορούσε το ανέκδοτο (δεν είναι σίγουρο ότι πρόκειται για ανέκδοτο) ότι ο καθηγητής (μακαρίτης πια υποθέτω) Καίσαρ Αλεξόπουλος, άπλωνε τα γραπτά στο πάτωμα του γραφείου του και έβαζε τη γάτα του να περπατά πάνω τους και "περνούσε" τα πατημένα (ή τα απάτητα ίσως, δεν θυμάμαι καλά)

Οι καθηγητές των ΑΕΙ λοιπόν, είχαν μεγάλο φόρτο εργασίας, οι γονείς επιβαρυνόντουσαν με το έξοδο του φροντιστηρίου, τα παιδιά ήθελαν αξιοκρατία, έγιναν και μερικά σκάνδαλα όπως το περίφημο με την Ολγα Πίπα (αν δεν κάνω λαθος στο όνομα) ανεψιάς του ομώνυμου καθηγητή του ΕΜΠ, η οποία πέτυχε στις εξετάσεις αν και δεν συγκέντρωνε τη βαθμολογία που έπρεπε, και ο κόσμος ήταν έτοιμος να δεχτεί με χαρά μια αλλαγή στο σύστημα εισαγωγής. Μια συμμαθήτριά μου πάντως, η οποία είχε πατέρα καθηγητή στο αμερικανικό κολλέγιο και έκανε ιδιαίτερα με φροντιστή ένα βοηθό καθηγητή του ΕΜΠ, πέρασε με καλή σειρά αμέσως. Αυτό που με πονηρεύει και αναφέρω το γεγονός, είναι ότι η μητέρα της είχε προεξοφλήσει την εισαγωγή της κόρης της σε συζήτηση με τους δικούς μου γονείς, συνιστώντας τους να πληρώσουν για να κάνω ιδιαίτερα, δεν υπήρχαν όμως τόσα χρήματα για ξόδεμα σε μας κι έτσι πέτυχα στο ΑΠΘ. Κρίνοντας εκ των υστέρων, μάλλον το κόστος της διαμονής επί τόσα χρόνια σε άλλη πόλη ξεπέρασε κατα πολύ το έξοδο των ιδιαίτερων μαθημάτων!

Στο γυμνάσιο συζητούσαμε ήδη τι καλά που θα ήταν να μπαίνουμε στα ΑΕΙ αξιοκρατικά, δλδ η πρώτη δεκάδα περίπου των αποφοίτων κάθε γυμνασίου να είχαν σίγουρη την εισαγωγή στη σχολή της αρεσκείας τους χωρίς την οικονομική επιβάρυνση των φροντιστηρίων**. Ετσι, το Ακαδημαϊκό Απολυτήριο φάνηκε σωτήριο. Δυστυχώς, ήταν σωτήριο μόνο για τους ακαδημαϊκούς εξεταστές, μια και απαλλάχτηκαν από το φορτίο της εξέτασης τόσων γραπτών, κάτι που επωμίστηκαν οι καθηγητές των γυμνασίων.

Το Ακαδημαϊκό Απολυτήριο παρουσίαζε κενά (δεν τα θυμάμαι ακριβώς και παρακαλώ όποιον κατέχει το θέμα να με συμπληρωσει και ευχαριστώ προκαταβολικά) κι έτσι υπέστη κατά καιρούς διάφορες αλλαγές. Σιγά σιγά προέκυψε το τωρινό σύστημα των Πανελλαδικών Εξετάσεων, το οποίο ομαδοποιεί τις σχολές και φτάνει να αποκλείει τους αποφοίτους των επαγγελματικών λυκείων (ή όπως αλλιώς λέγονται, μπορεί να κάνω λάθος) από εισαγωγή σε ανώτατες σχολές.

Βέβαια, είναι σπάνιο ένας καλός μαθητής να μείνει απέξω από το πανεπιστήμιο. Ελα ομως που οι ανώτατες σπουδές έχουν γίνει πια είδος πρώτης ανάγκης!

Κάτι πολύ σημαντικό, αυτό το οποίο έδωσε τη χαριστική βολή στα ΑΕΙ -γνώμη μου, το εζησα απο κοντά- είναι η μετατροπή του συστήματος διδασκαλίας, η αντικατάσταση της Εδρας απο τα Τμήματα. Η Εδρα, όσο και καταπιεστική να φαινόταν, ειχε ενα βασικό πλεονέκτημα: Το πρόσωπο του καθηγητή. Ναι μεν μπορεί ο καθηγητής να παρουσίαζε ιδιορρυθμίες, αλλά ήταν ένα επιστήμων καταξιωμένος, υπεύθυνος, συνεπής στο ρόλο του. Ενημερωνόταν διαρκώς, είχε επαφή με το διεθνές γίγνεσθαι του αντικειμένου του, ήταν μια προσωπικότητα αναγνωρισμένη και όχι μόνο στη χώρα μας. Αυτό ήταν υποχρεωση και καθήκον του και, αν κάπου κάπου η αλαζονία ήταν κακός σύμβουλος, το επιστημονικό του κύρος την εξισορροπούσε άνετα. Μη ξεχνούμε εξαίρετους επιστήμονες σε διάφορα γνωστικά πεδία, οι οποίοι διακρίθηκαν διεθνώς, μη ξεχνούμε ότι το ΕΜΠ βρισκόταν ανάμεσα στα 4 καλύτερα Πολυτεχνεία του κόσμου απο άποψη παραγωγής επιστημονικού έργου.

Την εποχή*** κατά την οποία γινόταν η αλλαγή από την Εδρα στο Τμήμα, υπήρχαν έντονες συζητήσεις και ζυμώσεις, η εντύπωσή μου όμως ήταν αυτή που είναι και σήμερα, δεδομένου του (κολο)χαρακτήρα του (κολο)έλληνα -και συγγνώμη αν ενοχλεί το ωμόν της έκφρασης. Μπορεί σε άλλες χώρες να λειτουργεί καλά το σύστημα αυτό -Γερμανία ή/και Γαλλία- στην Ελλάδα όμως είναι χαμένο από χέρι. Το μαρτυρούν τα κραυγαλέα παρατράγουδα της Πάτρας και των Ιωαννίνων. Από όσο γνωρίζω, το Πανεπιστήμιο του Ηρακλείου Κρήτης έχει να παρουσιάσει κάτι σημαντικό και αυτό καταπολεμάται μέσω της συκοφαντίας -γνωστή μέθοδος των ερπετών.

Τα ΑΕΙ της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης χάνονται μέσα στο πλήθος φοιτητών και καθηγητών κι έτσι η εικόνα παρουσιάζεται να ισορροπεί κάπως.

Η γνώμη μου είναι ότι το σχέδιο για την εισαγωγή των ιδιωτικών πανεπιστημίων στην "αγορά" της γνώσης υπήρξε πριν την κατάργηση της Εδρας και τη δημιουργία των Τμημάτων. Τουλάχιστον, τότε που συζητούσαμε σοβαρά, φαινόταν καθαρά η πορεία. Σήμερα, κάνουμε σαν κεραυνοβολημένοι. Τόση αφέλεια;

Φυσικά και δεν γίνεται να γυρίσουμε πίσω. Πολλά έχουν αλλάξει. Ισως η κατακεφαλιά από τα ιδιωτικά εκπαιδευτικά ιδρύματα να αναζωπυρώσει τη λαχτάρα των διδασκόντων για γνώση και δουλειά και παραγωγή έργου στα κρατικά ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Αφού τα κίνητρα δεν λειτουργούν για την καταπολέμηση της τεμπελιάς και του εφησυχασμού της μονιμότητας, μπορεί να λειτουργήσει ο υγιής ανταγωνισμός και όχι να ασκείται το άθλημα της τρικλοποδιάς μεταξύ ισότιμων και μη συναδέλφων εν ΑΕΙ. Διαφορετικά, είμαστε να γίνουμε με τα κρεμμυδάκια!



------------------
ΣΗΜ.1. *το γυμνάσιο ξεκινούσε από την Γ' τάξη, αν και αυτή ήταν η πρώτη, και τελείωνε στην Η' γυμνασίου.
ΣΗΜ.2. **τα φροντιστήρια φυσικα δεν έκλεισαν, ίσα ίσα τείνουν να αντικαταστήσουν τις 2 τελευταίες τάξεις του λυκείου, αν όχι ολόκληρο το λύκειο -και πληρώνονται αδρά. Πού είναι η δωρεάν παιδεία λοιπόν;
ΣΗΜ.3. ***κατά τη μεταπολίτευση, όταν "επέστρεψαν" από τα Παρίσια οι (εντός εισαγωγικών) "αντιστασιακοί" τέθηκε το θέμα της αλλαγής. Είχαν μάθει στα Τμήματα. Φυσικά, δεν αναφέρομαι σε ανθρώπους οι οποίοι πράγματι ζούσαν τότε στο εξωτερικό κυνηγημένοι από τη χούντα. Δυστυχώς όμως, γνωρίζω και πολλούς οι οποίοι "έκαναν αντίσταση" τρώγοντας τα λεφτά του μπαμπά τους, χωρίς να στερούνται τα ταξίδια κάθε Πάσχα και Χριστούγεννα και στις διακοπές του καλοκαιριού, και μετά γύρισαν με (δανεικές) δάφνες για να διοριστούν σε ΑΕΙ ως ΔΕΠ. Ονόματα δεν αναφέρω, υπολήψεις δεν θίγω.