194-Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΝΟΗΣΗΣ (μικρά αποσπάσματα-2)

...τίποτε δεν μας εμποδίζει να χρησιμοποιούμε μια λογική γλώσσα για να περιγράψουμε ένα μη λογικό συλλογισμό. (σελ. 312)

Αν δεν υπάρχει στενός δεσμός ανάμεσα στις γνώσεις και στις προθέσεις μας, η λογική οδηγεί στην τρέλα και όχι στην ευφυΐα. (σελ. 313)

Το να φανταζόμαστε πως τα πράγματα μπορούν να οριστούν τόσο τέλεια ώστε να επιτρέπουν σε διαφορετικούς ανθρώπους να τα κατανοούν με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, είναι ένα ωραίο όνειρο. Ωστόσο, αυτό το ιδανικο δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί, διότι για να συμφωνούν δυο νοήσεις τέλεια μεταξύ τους, σε κάθε επίπεδο λεπτομέρειας, θα έπρεπε να είναι ταυτόσημες. (σε. 321)

Οι επιστήμονες και οι φιλόσοφοι αναζητούν πάντοτε την απλότητα. (σελ. 323)

Για να αξιοποιήσουμε τη δύναμη της γλώσσας, πρέπει να αποκτήσουμε πολλούς διαφορετικούς τρόπους κατανόησης. (σελ. 352)

Ο ομιλητής λαμβάνει ως πρότυπο τη δική του νόηση και θεωρεί ότι ο ακροατής είναι όμοιος με αυτόν. (σελ. 393)

Οταν προσπαθούμε να εξηγήσουμε όσα νομίζουμε ότι ξέρουμε, συχνά καταλήγουμε να λέμε κάτι καινούργιο. (σελ. 396)

Ο,τι αποκαλούμε πολιτισμό, είναι ακριβώς αυτό: οι εννοιολογικοί θησαυροί που συσσωρεύουν οι ανθρώπινες κοινότητες κατά τη διάρκεια της ιστορίας. (σελ. 397)

Μια από τις μεγαλύτερες εκπλήξεις που μας επιφύλαξε η σύγχρονη επιστήμη των υπολογιστών (ή πληροφορική) ήταν η ανακάλυψη του πόσο πολλά πράγματα μπορούν να γίνουν με τόσο λίγα είδη συστατικών. (σελ. 414-415)

Εξάλλου, πώς πετυχαίνει η τέχνη του συγγραφέα να δίνει ζωή σε τόσο ρεαλιστικούς χαρακτήρες; Θα ήταν γελοίο να πιστεύει κανείς ότι τα ανθρώπινα πρόσωπα μπορούν να απεικονιστούν ικανοποιητικά με τόσο λίγες λέξεις. Στην πραγματικότητα, οι μυθιστοριογράφοι χρησιμοποιούν φράσεις που ενεργοποιούν μεγάλα δίκτυα από υποθέσεις που υπάρχουν ήδη μέσα στο νου του αναγνώστη. Χρειάζεται μεγάλη επιδεξιότητα για να δημιουργεί κανείς τέτοιες ψευδαισθήσεις, για να μπορεί να ενεργοποιεί άγνωστες διαδικασίες μέσα στο νου αγνώστων αναγνωστών και να τις διαπλάθει σύμφωνα με τους σκοπούς του. Πράγματι, κατ’ αυτόν τον τρόπο, ένας συγγραφέας μπορεί να καταστήσει τα πράγματα πιο διαφανή και από την ίδια την πραγματικότητα... (σελ. 416)

«Κάθε αναγνώστης διαβάζει μόνο ό,τι υπάρχει ήδη μέσα του. Ενα βιβλίο είναι μόνο ένα είδος οπτικού οργάνου που προσφέρεται από το συγγραφέα για να μπορέσει ο αναγνώστης να ανακαλύψει μέσα του εκείνο που θα του ήταν αδύνατο να βρει δίχως τη βοήθεια του βιβλίου.» Μαρσέλ Προυστ (σελ. 416)

Σχόλιο: Συμφωνώ!!!

Πρόταση δική μου: Σπειροειδής κίνηση ΜΕΣΑ στο σωλήνα, στην εσωτερική πλευρά του. Τυχαίο σημείο εκκίνησης, τυχαία πορεία, τυχαία κατάληξη. Το «κάτω» είναι το πλέον βέβαιο, το «πάνω» λιγότερο, τα «δεξιά-αριστερά» σχεδόν ανύπαρκτα όρια. (σελ. 419)


Χωρίς αυτές τις βραχυπρόθεσμες αναμνήσεις, όλα θα μας φαίνονταν εντελώς νέα την κάθε στιγμή, και δεν θα είχαμε την παραμικρή αίσθηση συνέχειας, ούτε καν αυτήν της ύπαρξης. (...) Η δύναμη της συνείδησης πηγάζει όχι από μια αδιάκοπη μεταβολή της κατάστασης, αλλά από την ύπαρξη αρκετής σταθερότητας, ώστε να μπορούμε να διακρίνουμε τις σημαντικές αλλαγές που πραγματοποιούνται μέσα στο περιβάλλον μας. (σελ. 431)

...η πραγματικότητα έχει τη δυνατότητα να αποδέχεται ή να απορρίπτει τις διάφορες θεωρήσεις μας των πραγμάτων, δηλαδή τις διάφορες οπτικές μας γωνίες. ALLEN NWELL (σελ. 434)

Σχόλιο: Υπάρχει η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ερήμην μας; Γιατί δεχόμαστε την ύπαρξή της εντελώς αβασάνιστα; Μήπως η λεγόμενη «πραγματικότητα» είναι απλά μια ΣΥΜΒΑΣΗ;;

ΙΔΕΑ: Λειτουργούμε ως μικροτσίπ βιονικά για την παραγωγή ενέργειας ενός τεράστιου εγκεφάλου, του οποίου δεν έχουμε συνείδηση ή -αν έχουμε- αποκαλούμε Θεό, κλπ.


Οι αντιγραμματικές εκφράσεις μπορούν συχνά να έχουν κάποιο νόημα, όταν οδηγούν σε σαφείς και σταθερές νοητικές καταστάσεις.
Η γραμματική είναι υπηρέτης της γλώσσας και όχι αφέντης της. (σελ. 447)

...Το πώς σκεφτόμαστε πρέπει να ασκεί μια ισχυρή και καθολική επιρροή στο πώς μιλάμε, αν μη τι άλλο δια μέσου της επιρροής που έχει στο είδος των πραγμάτων που θέλουμε να να πούμε. (σελ. 449)

«Η γλώσσα είναι η συλλογική τέχνη της έκφρασης, μια σύνοψη πολλών χιλιάδων ατομικών διαισθήσεων. Το άτομο χάνεται μέσα στη συλλογική δημιουργία, αλλά η προσωπική του έκφραση έχει αφήσει κάποιο ίχνος στην ελαστικότητα και την ευκαμψία που είναι εγγενείς σε όλα τα συλλογικά έργα του ανθρώπινου πνεύματος.» EDWARD SAPIR (σελ. 453)


Κάθε άνθρωπος επινοεί νέες ιδέες: οι περισσότερες πεθαίνουν μαζί με τους εμπνευστές τους, αλλά μερικές επιβιώνουν και κερδίζουν μια θέση στο λεξικό του πολιτισμού. (σελ. 453)

«...Η σκέψη, υπό μια ακριβή ψυχολογική έννοια, δεν είναι ποτέ απλά και μόνο η αποκατάσταση μιας πρόσφορης, περασμένης κατάστασης που παράγεται από ένα συνδυασμό ενδιαφερόντων, αλλά η εκμετάλλευση του παρελθόντος ώστε να επιλύονται οι δυσκολίες του παρόντος.» F. C. BARTLETT (σελ. 456)


Για να λύσουμε ένα σύνθετο πρόβλημα, δε φτάνει να ξέρουμε τι μπορεί να πάει στραβά. Χρειάζεται να έχουμε και κάποιο θετικό σχέδιο επίλυσης. (...) Για να καταστρώσουμε μακροπρόθεσμα σχέδια, πρέπει να υιοθετήσουμε μια διανοητική στάση που απελευθερώνει το νου από τα τετριμμένα και παραμερίζει τα επουσιώδη εμπόδια. Κάτι τέτοιο, όμως, θα ήταν πολύ δύσκολο να επιτευχθεί αν παρέμεναν επί σκηνής πάρα πολλοί λογοκριτές: θα μας απέτρεπαν από στρατηγικές που δεν έχουν εγγυημένη επιτυχία και θα διέλυαν τα σχέδιά μας πριν ακόμα αρχίσουμε να τα υλοποιούμε. (σελ. 464)

Η τέλεια λογική σπανίως βρίσκει εφαρμογή στην πραγματικότητα. Μια από τις δυσκολίες είναι να βρούμε αδιαμφισβήτητους κανόνες συλλογισμού. Το σοβαρώτερο πρόβλημα, όμως, είναι να βρούμε αδιαμφισβήτητες βάσεις για τα επιχειρήματά μας. Είναι πρακτικά αδύνατο να προβούμε σε μια βεβαίωση για ένα οποιοδήποτε γεγονός του πραγματικού κόσμου η οποία να είναι πάντοτε αληθής. (...) Οι εξαιρέσεις είναι ένα γεγονός της ζωής, επειδή ελάχιστα «γεγονότα» είναι πάντοτε αληθή. Η λογική αποτυγχάνει επειδή προσπαθεί να βρει εξαιρέσεις σ’ αυτό τον κανόνα. (σελ. 466)

Η παραδοξολογία αντικατοπτρίζει την επιθυμία επιστροφής στην ξένοιαστη παιδική ηλικία, τότε που μπορούσε κανείς να σκέφτεται χωρίς να υφίσταται τον παραμικρό εξαναγκασμό να είναι λογικός, και μπορούσε να ενώνει μεταξύ τους λέξεις χωρίς νόημα, απλώς και μόνο για την απόλαυση του ρυθμού ή της ρίμας. (σελ. 468)

«Σιγά σιγά, απαγορεύεται στο παιδί αυτή η απόλαυση, [να ενώνει μεταξύ τους λέξεις χωρίς νόημα, απολαμβάνοντας το ρυθμό ή τη ρίμα] ώσπου στο τέλος δεν του επιτρέπονται παρά μόνο λεκτικοί συνδυασμοί που έχουν νόημα. Αργότερα, όμως, κάνουν την εμφάνισή τους προσπάθειες απελευθέρωσης από τους περιορισμούς που έχει μάθει. (...) Το χιούμορ είναι ένας τρόπος φυγής από οδυνηρές καταστάσεις.» S. Freud (σελ. 468)

Το χιούμορ έχει μια πρακτική και ενδεχομένως ουσιαστική λειτουργία στον τρόπο με τον οποίο μαθαίνουμε. (σελ. 469)

Σχόλιο: ΣΙΓΟΥΡΑ!!!


Μπορεί να κάνουμε λιγώτερα λάθη αν περιοριζόμαστε σ’ ένα τρόπο συλλογισμού στενό και «λογικό», έτσι όμως θα ανακαλύψουμε και λιγώτερες νέες ιδέες. Είναι αποδοτικώτερο να χρησιμοποιούμε μεταφορές και αναλογίες, μολονότι είναι συχνά ατελείς και παραπλανητικές. (σελ. 470)

Η λειτουργία του γέλιου είναι να διακόπτουμε το συλλογισμό ενός άλλου ανθρώπου! (...) Οπως και το χαμόγελο, έτσι και το γέλιο έχει μια παράξενη ασάφεια, αφού συνδυάζει στοιχεία στοργής και συμφιλίωσης με στοιχεία απόρριψης και επιθετικότητας. (...) Το χιούμορ πρέπει να αναπτύχθηκε παράλληλα με την ικανότητά μας να επικρίνουμε τους εαυτούς μας. (...) Από τη στιγμή που καταφέρνουμε να νοιώθουμε από μόνοι μας ντροπή για τον εαυτό μας περιγελώντας σιωπηρά τα ίδια μας τα σφάλματα, δεν έχουμε πλέον ανάγκη τον εμπαιγμό των άλλων. (σελ. 471)

Σχόλιο: Ο αυτοσαρκασμός όμως δεν απαιτεί μια πιο εξελιγμένη νοητική κατάσταση;; Μου φαίνεται παράξενο να έχει «ανάγκη» ο άνθρωπος τον εμπαιγμό... την κοροϊδία.. το ρεζίλεμα... Δηλαδή, για να αποφύγει αυτά αυτοσαρκάζεται;;; Παράξενο!!!

Καταφεύγουμε στις ποσότητες όταν δεν μπορούμε να συγκρίνουμε τις ποιότητες των πραγμάτων. (σελ. 478)

Στο μέτρο που η επιτυχία είναι ανταλλάξιμη με το χρόνο, την τροφή ή την ενέργεια, είναι χρήσιμο να θεωρούμε την ηδονή ως ισοδύναμη του πλούτου. (σελ. 479)

Οι ποσοτικές κρίσεις μας βοηθούν να παίρνουμε αποφάσεις μόνο επειδή μας εμποδίζουν να σκεφτόμαστε υπερβολικά τα πραγματικά δεδομένα. (σελ. 480)

Η μη παραγωγική χρήση του χρόνου ισοδυναμεί ουσιαστικά με σπατάλη ενέργειας αποκτημένης με κόπο! (...) Το μόνο που χρειάζεται είναι να βρούμε τρόπους να ιεραρχούμε διαφορετικά τις προτεραιότητές μας. (...) Ο,τι αισθανόμαστε ως επώδυνο -αλλά και ο,τιδήποτε απλώς «αντιλαμβανόμαστε»- ίσως εξαρτάται (...) περισσότερο από τον πολιτισμό παρά από τη βιολογία. (σελ. 482)

Η νόηση είναι απλώς αυτό που κάνει ο εγκέφαλος. (σελ. 483)

Ο εγκέφαλος φτιάχνει αναμνήσεις οι οποίες κατόπιν τροποποιούν τον τρόπο με τον οποίο σκεφτόμαστε. Η κύρια δραστηριότητα του εγκεφάλου είναι να επιφέρει αλλαγές στον ίδιο του τον εαυτό. (σελ. 485)

Σκεφτείτε ότι, καθώς μεγαλώνετε, δεν είστε ποτέ ο ίδιος όπως ήσασταν σε κάποια προηγούμενη στιγμή. Αν τέτοιες μικρές διαφορές έχουν μεγάλη σημασία, αυτό θα αποδείκνυε πως ούτε κι εσείς είστε πάντοτε εσείς. (σελ. 487)

Η κατοχή έχει έναν αποφασιστικό ρόλο σε όλα μας τα σχέδια, διότι δεν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε κανένα υλικό, εργαλείο ή ιδέα, αν προηγουμένως δεν αποκτήσουμε τον έλεγχό τους. (σελ. 494)

Συχνά, το πόσο εύκολα κατανοούμε κάτι εξαρτάται από την ταχύτητα με την οποία μπορούμε να περνάμε από τη μια νοητική σφαίρα στην άλλη. (σελ. 502)

Η γλώσσα μας βρίθει από παράξενους τρόπους αναπαράστασης των πραγμάτων, σάμπως αυτά να ανήκαν σε τελείως διαφορετικές σφαίρες ύπαρξης. (σελ. 503)

Με τις πιο μεγαλειώδεις ιδέες μας συμβαίνει ό,τι και με τα εξελικτικά μας γονίδια: αρκεί να σχηματιστούν μια μόνο φορά, κατά τύχη, για να μπορούν κατόπιν να διαδίδονται από τον έναν εγκέφαλο στον άλλο. (σελ. 504)

«Ο κόσμος έχει διατηρήσει τους συναισθηματισμούς απλά επειδή είναι τα πιο πρακτικά πράγματα στον κόσμο. Χάρη σε αυτούς και μόνο οι άνθρωποι κάνουν διάφορες πράξεις. Ο κόσμος δεν ενθαρρύνει έναν απολύτως λογικό εραστή, για τον απλούστατο λόγο ότι ένας απολύτως λογικός εραστής δεν θα παντρευόταν ποτέ. Ο κόσμος δεν ενθαρρύνει έναν απολύτως λογικό στρατό, επειδή ένας απολύτως λογικός στρατός θα λιποτακτούσε.» Gilbert K. Chesterton (σελ. 505)

Σχόλιο: ΣΙΓΟΥΡΑ!!! Γι αυτό προτιμώνται οι (εθελοντές) φαντάροι!!!

Επιθυμούμε πάντοτε σφόδρα τη βεβαιότητα, αλλά το μόνο αδιαμφισβήτητο γεγονός είναι ότι υπάρχει πάντοτε χώρος για την αμφιβολία. Και η αμφιβολία δεν είναι ένας εχθρός που θέτει περιορισμούς σε όσα γνωρίζουμε: ο πραγματικός κίνδυνος για την ανάπτυξη της νόησης είναι η τυφλή πίστη, το αντίδοτο της αμφιβολίας. (σελ. 507)

Κάθε φορά που αρχίζουμε να μιλάμε ή να πράττουμε, είμαστε αναγκασμένοι να θέτουμε τον εαυτό μας σε ακριβείς και προσανατολισμένες στην πράξη νοητικές καταστάσεις, καταστάσεις στις οποίες οι περισσότερες ερωτήσεις που θέτουμε καταστέλλονται. (σελ. 508)

Συχνά, τα νοητικά μοντέλα που έχουμε για τους φίλους μας είναι -από κάποιες απόψεις- καλύτερα από τα νοητικά μοντέλα που έχουν εκείνοι για τον εαυτό τους. (σελ. 510)

Τα μοντέλα του Κόσμου που διαθέτουμε, μολονότι δεν μας παρέχουν ικανοποιητικές απαντήσεις για τον Κόσμο στο σύνολό του, και παρ' ότι μας δίνουν συχνά εσφαλμένες απαντήσεις για τα υπόλοιπα πράγματα, μπορούν να μας πουν κάτι για μας τους ίδιους. (σελ. 511)

Σχόλιο: ΣΙΓΟΥΡΑ!!!


__________________________________

ΣΗΜ.1. Συνέχεια από εδώ: Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΝΟΗΣΗΣ (μικρά αποσπάσματα-1)

ΣΗΜ.2. Το βιβλίο το διάβασα πριν από 6 χρόνια περίπου και από τότε όλο και του ξαναρίχνω ματιές.

Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΝΟΗΣΗΣ
του Marvin Minsky
εκδοσεις ΚΑΤΟΠΤΡΟ
Αποσπάσματα απο το βιβλίο + σχόλια + ρητά

(τέλος)