ΤΙ ΓΙΝΟΤΑΝ ΤΟ ΝΟΕΜΒΡΗ ΤΟΥ 1973 ΜΕΣΑ ΚΑΙ ΓΥΡΩ ΑΠ' ΤΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ

(Μαρτυρία αυτόπτη μάρτυρα, που έζησε από κοντά όλα τα γεγονότα)


Η χουντική κυβέρνηση του συνταγματάρχη Παπαδόπουλου είχε εκδόσει ένα νόμο, βάσει του οποίου, οι φοιτητές που ήταν κάπως ζωηροί και δεν άρεσαν στο καθεστώς ή προκαλούσαν οποιοδήποτε πρόβλημα με την στάση τους στους συντηρητικούς καθηγητές τους, διέκοπταν αυτομάτως τις σπουδές τους και στρατεύονταν.

Αντιδρώντας σε αυτό το νόμο, οι φοιτητές της Νομικής σχολής του Πανεπιστημίου κλείστηκαν στη Σχολή τους, που στεγαζόταν τότε στο κτίριο της οδού Σόλωνος και Μασσαλίας, φώναζαν αντιδικτατορικά συνθήματα από την ταράτσα του κτιρίου και δημιούργησαν επεισόδια, που κατεστάλησαν βίαια από τη χουντική αστυνομία, πριν λάβουν μεγάλη έκταση.

Οσοι συνελήφθησαν, βασανίστηκαν και οδηγήθηκαν κατευθείαν στο στρατό.
Αυτά συνέβησαν το Φεβρουάριο του 1973 και ήταν ο πρόλογος των όσων θα συνέβαιναν το Νοέμβρη στο Πολυτεχνείο.

Οι συνθήκες για διαμαρτυρία απέναντι στη Δικτατορία ήταν πιό πρόσφορες το Νοέμβρη, επειδή τότε το καθεστώς προσπαθούσε να δημιουργήσει μιά επίφαση Δημοκρατίας ορίζοντας πρωθυπουργό το Μαρκεζίνη, έναν παλαιό συντηρητικό πολιτικό. Επίσης, το κτίριο του Πολυτεχνείου, επειδή βρίσκεται σε θέση πιό κεντρική από το κτίριο της Νομικής σχολής και έχει μεγάλο προαύλιο, ήταν ιδανικό ώστε να γίνει ευρύτερα γνωστή στους πολίτες της Αθήνας η διαμαρτυρία των σπουδαστών που είχαν κλειστεί εκεί, εκμεταλλευόμενοι τον Νόμο για το Πανεπιστημιακό άσυλο, που δεν είχαν την τόλμη (το θράσος) να καταργήσουν ούτε οι στυγνοί δικτάτορες.

Στην αρχή, τα αιτήματα των σπουδαστών ήταν σχετικά με τις σπουδές τους και τον περιώνυμο Νόμο αμέσου στράτευσης. Εμπλουτίστηκαν όμως σύντομα με αντιδικτατορικά και αντιαμερικανικά συνθήματα.

Από την Τρίτη, 13 του Νοέμβρη, πλήθος κόσμου συνέρρεε στο Πολυτεχνείο και στήριζε τις θέσεις των σπουδαστών του και των φοιτητών από άλλες Πανεπιστημιακές σχολές, που είχαν αυτοπεριοριστεί στα κτίρια και το προαύλιο του Ιδρύματος, τροφοδοτώντας τους με τα απαραίτητα (τρόφιμα, φάρμακα, κλπ.).

Εντύπωση προκαλούσε το γεγονός ότι γύρω από το Πολυτεχνείο υπήρχε σημαντική αστυνομική δύναμη, ιδιαιτέρως στο απέναντι πεζοδρόμιο επί της Πατησίων, που όμως απλώς παρατηρούσε το παραλήρημα χαράς του κόσμου και δεν επενέβαινε με κανένα τρόπο, δημιουργώντας λανθασμένη εντύπωση. Θάλεγε κανείς πως και αυτοί περίμεναν την πτώση της δικτατορίας.

Δυστυχώς όμως δεν ήταν έτσι τα πράγματα. Ισως περίμεναν να επέμβουν όταν θα ήταν σίγουροι πως η επέμβασή τους θα προκαλούσε τα περισσότερα θύματα. Κι έτσι ακριβώς έγινε.

Την Παρασκευή 16 του Νοέμβρη το παραλήρημα είχε φτάσει στο κατακόρυφο. Αυθόρμητα, οι απλοί πολίτες έφερναν λουλούδια, έγραφαν συνθήματα στα λεωφορεία της γραμμής, στα τρόλλεϋ, άπλωναν πανώ και ελληνικές σημαίες στα κάγκελλα...

"ΚΑΤΩ Η ΧΟΥΝΤΑ", "ΕΞΩ ΟΙ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΙ", "ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΟ ΝΑΤΟ", "ΔΕΝ ΣΕ ΘΕΛΕΙ Ο ΛΑΟΣ ΠΑΡ' ΤΟΝ ΠΙΘΗΚΟ ΚΑΙ ΜΠΡΟΣ" (ο Μαρκεζίνης έμοιαζε λιγάκι με... μαϊμού!) ήταν μερικά χαρακτηριστικά συνθήματα εκείνης της ημέρας.

Ο ραδιοφωνικός σταθμός του Πολυτεχνείου, που είχε στηθεί από επιδέξιους σπουδαστές, μετέδιδε τραγούδια απαγορευμένα μέχρι τότε, συνθήματα εναντίον της χούντας, είναι δύσκολο να περιγραφεί ο ενθουσιασμός που επικρατούσε.
Ενας λαός περιορισμένος, βασανισμένος, σκλαβωμένος, ετοιμαζόταν ν' αποκτήσει την ελευθερία του!
Ακούγονταν τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη, που ίσαμε τότε μόνο στα κρυφά ακουγόντουσαν κάποια βράδυα σε φιλικές συγκεντρώσεις, ακούγονταν τραγούδια αντάρτικα, ζωηρά, γεμάτα παλληκαριά.

Πρέπει ακόμα να σημειωθεί ότι οι έγκλειστοι σπουδαστές και φοιτητές περιφρουρούσαν με μεγάλη υπευθυνότητα το κτίριο και τα εργαστήρια -την περιουσία του Ιδρύματος- και οι βανδαλισμοί που αποδόθηκαν μετά την κατάλυση του ασύλου από τη χούντα στους φοιτητές, ότι δηλαδή εκείνοι έκαψαν, έσπασαν, κατέστρεψαν πολύτιμα όργανα, βιβλία, κλπ., είναι ένα τεράστιο ψέμμα: Τις ζημιές ανυπολόγιστου κόστους τις προκάλεσαν οι ίδιοι οι εισβολείς.

Γιατί, αυτό ακριβώς έγινε ξημερώνοντας Σάββατο 17 Νοέμβρη: Εισέβαλαν οι αστυνομικές δυνάμεις ενισχυμένες από το στρατό.
Εισέβαλαν με το τάνκ που ισοπέδωσε την κεντρική πύλη του Πολυτεχνείου.
Δεν το οδήγησε φαντάρος αυτό το τανκ.
Κυκλοφορούσε η φήμη πως ο φαντάρος που αρνήθηκε να το κατευθύνει εναντίον των έγκλειστων αδελφών του, εκτελέστηκε επί τόπου από το μόνιμο λοχαγό που τελικά κατεδάφισε την ιστορική πύλη.

Εντρομα τα παιδιά κραύγαζαν "ΕΙΜΑΣΤΕ ΑΔΕΛΦΙΑ", "ΜΗ ΜΑΣ ΣΚΟΤΩΣΕΤΕ, ΦΑΝΤΑΡΟΙ, ΑΔΕΛΦΙΑ ΜΑΣ", "ΒΟΗΘΕΙΣΤΕ ΝΑ ΠΕΣΕΙ Η ΧΟΥΝΤΑ". Είχαν υπερβεί τον εαυτό τους.

Ο κόσμος, ο οποίος στήριζε τη νεανική εξέγερση, δεν ήταν εκεί. Είχε πάει για ύπνο, βέβαιος πως θα ξημέρωνε άλλη μιά γιορταστική και χαρούμενη μέρα. Τι ύπνος όμως ήταν εκείνος, με τα πολυβόλα να ηχούν, τα τάνκς να οργώνουν τους δρόμους της Αθήνας;

Ο σκληρός ταξίαρχος Ιωαννίδης, πρώην Διοικητής της Σχολής Ευελπίδων, είχε επιβάλλει το δικό του νόμο. Ποτίζοντας φαρμάκι την ψυχή των νέων ευέλπιδων είχε εισβάλλει στο Πολυτεχνείο, καταργώντας το Πανεπιστημιακό άσυλο, κοροϊδεύοντας τους πάντες, γιατί, την επόμενη μέρα, που τα τανκς είχαν καταλάβει τους κεντρικούς δρόμους της πόλης και στις ταράτσες πυροβολούσαν ελεύθεροι σκοπευτές τους ανυποψίαστους πολίτες και τα νοσοκομεία γέμιζαν τραυματίες, υπήρχε διάχυτη η άποψη ότι η χούντα έπεσε και ήρθε μιά άλλη χούντα που θα ήταν πιό φιλική προς το λαό.

Μεγάλη απάτη. Η χούντα του Ιωαννίδη υπήρξε εξαιρετικά σκληρή. Βασάνισε, εκτέλεσε, και τελικά οδήγησε τη χώρα στον έσχατο εξευτελισμό με το φιάσκο της πολύπαθης Κύπρου. Πίστεψε ο αλλαζόνας Ιωαννίδης πως, ως νέος Μεγαλέξαντρος, θα κέρδιζε το μεγαλείο της Ελλάδας προκαλώντας την Τουρκία που καιροφυλακτούσε για να εκμεταλλευτεί ένα παρόμοιο λάθος. Δυστυχώς, η αμερικανική κυβέρνηση στήριξε την τουρκική και έτσι η Κύπρος οδηγήθηκε στη διχοτόμηση.

Μήπως όλα ήταν σχεδιασμένα από την αρχή;
Τι θα γινόταν άν ο λαός δεν πήγαινε για ύπνο εκείνο το βράδυ;
Υπάρχουν κι άλλα ερωτηματικά γύρω από τις πολιτικές προεκτάσεις και το ρόλο που έπαιξε η μεγαλειώδης εξέγερση των φοιτητών το Νοέμβρη του 73.

Παρ' όλα τα ερωτηματικά όμως, δεν παύει να είναι ΤΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ μιά κορυφαία στιγμή στην ιστορική πορεία της χώρας μας, μιά στιγμή που έδειξε πόσο υψηλό είναι το ήθος και το φρόνιμα του λαού μας, πόσο τα νιάτα είναι έτοιμα να σηκώσουν τη σημαία της αντίστασης σε κάθε εχθρό, εσωτερικό ή εξωτερικό, πόσο είναι δυνατά και περήφανα.

----------------
ΣΗΜ. Αυτό το κείμενο γράφτηκε το Νοέμβρη του 1991, όσο πιο ξερά γινόταν, σαν ιστορικό ντοκουμέντο, για τούτο απουσιάζω εντελώς ως πρόσωπο. Το έγραψα για να συζητηθεί -μαζί με άλλα παρόμοια κείμενα- στην Ε' τάξη ενός Δημοτικού Σχολείου.